کومپلئکسلیکلر(۱۹) گونآشیری،هفتهآشیری، آرابیر دیلیمزده بارا گلن کومپلئکسلیکلردن بیری ده دیلین اؤز ایصطلاحلارینی تانیمازلیقدان، اونا گؤره ده، باشقا دیللردن مودئل گؤتورمکدن تاپیلیر. بوردا، میثال اولاراق، چوخلاری«بیرگون هه بیرگون یوخ» مفهومونو فارسجا «یک روز در میان» دوشوندوکده، تورکجهنین یازدیـدانیشدیسیندا گرگین بیر حالا قالیرلار. آشاغیدا، تورکجه ایصطلاحلاراباخیریق: گونآشیری:یک روز در …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکۏمپلئکسلیکلر(۱۸)
کۏمپلئکسلیکلر(۱۸) گؤزله و گؤز‘له تۆرکجهده قایدا اۏلاراق ایسمه «ـله/ـلا» أکی آرتیریلار’سا اۏ ایسم فئعله چئوریلهجکدیر. آشاغیداکی ایسملردن دۆزهلن فئعللره باخیریق: گؤز + له = گؤزلهمک آیاق + لا = آیاقلاماق ایش + له = ایشلهمک آما «گؤز ایله»نین قیسالمیش فۏرماسی «گؤز’له» یازیلمالی دیر، بونا گؤره: …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۷)
کومپلئکسلیکلر(۱۷) فیلولوژیک دیلچیلیک، پوستمودئرن ادبیات دیلچیلیگیمیز فیلولوژی (فیلولوقییا) عالمینده سئیر ائدرکن اوندوققوزونجو عصرین قورو اشرافیت هاواسیندا نفس آلیر آما ادبیاتچیلاریمیز پوست مودئرن یارادیجیلیق هاییندا دیرلار. بونلارین ایکیسی بیرلیکده ییغیشا بیلسه ده آنجاق کی بیر یئره سیغیشا بیلمزلر! اونا گؤره ده، دیلـدوشونجوموزده تاپیلمیش کومپلئکسلیکلرین بو دا نظری (تئوریک) …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۶)
کومپلئکسلیکلر(۱۶) اورا گئتمهدن اؤنجه (دوزگون قورولوش) دایانمادان گئتدیلر (یانلیش قورولوش) بو قورولوشلارین ایکیسی ده تورکیهده ایشلک دیر. بیرینجیسی دوزگون، ایکینجیسی آنجاق یانلیش دیر. سوال: بو یانلیشلیق هارادان تاپیلیبدیر؟ جاواب: بو یانلیشلیق فئعللرین مصدرینی تانیمامازلیقدان تاپیلیبدیر! سؤزون مزهلی یئری بوراسیندا دیر کی بیزیم آیدینلاریمیز دوزگون قورولوشو …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۵)
کومپلئکسلیکلر(۱۵) یئر آدلاریندا، ساواددان تاپیلمیش کومپلئکسلیک مییانالیلار یاخشی بیلرلر، بو شهرین آدینین قاباقکی رسمی یازی فورماسی «میانج» ایدی. آشاغیدا ایکی اؤرنکله موعیّن آدلارین ایکیجور دَییشیلمهسینی گؤروروک. دیلیمیزده بو سایاق کومپلئکسلیگین یارانماسی آنجاق ساوادین چوخلوغوندان تاپیلیبدیر: ۱. «میانه» نهدن «میانج» اولدو؟ ۲. «درین دره» نهدن «درین درق» اولدو؟ …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۴)
کومپلئکسلیکلر(۱۴) «یورماق» و «یوزماق» تورکیه’ده «یورماق» آما آذربایجان جومهوریتی’نده «یوزماق» ایشلهنیر! بونلارین ایکیسی ده دوز دیرلر. «یورماق» تعبیر إتمک دئمک دیر «یوزماق» آنجاق جایقین یورماق دیر. (انحرافی تعبیر إتمک!) یورماق: تعبیر و تفسیر إتمک یوخونو یورارلار. اؤرنک جوملهلر: سن منیم یوخولاریمی گؤزل یورورسان! او آدامین بو گونلردهکی ایشینی …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۳)
کومپلئکسلیکلر(۱۳) بیرینجی اؤرنک (منفی قۇرۇلوش): نه دانیشدی نه قۇلاق آسدی! (دانیشمادی دا قۇلاق آسمادی دا!) (ایندییهجن باشقا دیللردن [فرانسیزدان، عربجهدن، رۇسجادان . . .] دیلیمیزه آلینمیش نئچه کومپلئکسلیکلردن دانیشیلدی. ایندیسه، فارس اۆلگۆسۆندن آلینمیش بیر کومپلئکسلیگه توخانیریق.) باشلیقداکی جۆملهیه باخدیقدا، اونۇن باشبۆتؤو فارس قایداسیندان آلینماسینا هئچبیر شۆبهه قالمیر. هامیلیغا بیلدیگیمیز کیمی، …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(12)
کومپلئکسلیکلر(12) «ائرته» و «أرته» کومپلئکسلیگی! دیل بیر وارلیق دیر! بیر وارلیق حوکم’له بارا گلن دئییل! دیلیمیزین وارلیغیندا ۹ دنه مصوت یارانیبدیر. بو مصوتلر، دیلین اساس دوغال ضرورتینین تؤرهمهلری دیرلر. بو تؤرهمهلرین بیریسینی حؤکم ایله باتیرماق ایستهسکسه دیلین وارلیغیندا بالا بالا گرگینلیک یارانما احتمالی آرتاجاقدیر. میثال اولاراق، تورکیه تورکجهسینده …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۱)
کومپلئکسلیکلر(۱۱) «آزارکئش» یوخسا «باز» (کومپلئکسلیکلر ۸،۹، و ۱۰ـدا فرانسیز و عربجهدن گتیریلمیش قایدالار اساسیندا دیلیمیزده تاپیلمیش قایدا گرگینلیکلریندن دانیشیلدی. ایندیسه، آنایین بیر کومپلئکسلیکدن دانیشیلاجاقدیر!) باکیدا، عئلملر آکادئمییاسینین بیلیجیلریندن«آزارکئش» کیمی آنایین بیر ایصطیلاحین یارانماسینین دلیلینی سوروشدوم. اونلار بو سؤزو بئله ایچ ائلهدیلر:[روس دیلینده «سئومک» بیریسینین بیریسیندن اؤترو (سئودیگی …
یازینین آردی / YAZININ ARDIکومپلئکسلیکلر(۱۰)
کومپلئکسلیکلر(۱۰) تورکجه’ده زامان گرگینلیگی (کومپلئکسلیکلر ۸-ده، فرانسیز دیلینین قایدالاریندان تورکجه’ده تاپیلمیش بیر گرگینلیک آچیقلاندی. سونرا کومپلئکسلیکلر ۹-دا، عربجه’دن گتیریلمیش بیر گرگینلیک یوخلاندی! ایندیسه بورادا، بیرداها فرانسیز دیلیندن تاپیلمیش بیر گرگینلیک آچیقلانیر!) آشاغیداکی اؤرنک أن بسیط ساییلان بیر میثال دیر [تورکیه ایستانداردیندا]: بو کیتابی اوخومادیم! (!Bu kitabı okumadım) («من بو کتابی …
یازینین آردی / YAZININ ARDI